De automatische nummerplaatherkenning (ANPR) van het OM

Dat ‘Big brother is watching you’, wisten wij uiteraard al een tijdje, maar zoals zo vaak in Nederland, wordt er eerst aangegeven dat een regeling ‘tijdelijk’ zou zijn en daarna wordt het stilletjes gewoon permanent gemaakt. Zo ging het ook met de automatische nummerplaatherkenning via de ANPR-camera’s (ANPR staat voor: Automatic Number Plate Recognition) van het OM.

Maar niet alleen het Openbaar Ministerie (OM) gebruikt deze camera’s, ook publieke en andere organisaties maken in Nederland gebruik van camera’s langs de weg om het ‘verkeer’ te monitoren.

Zo beheert Rijkswaterstaat maar liefst 3.000 camera’s om verkeersstromen te monitoren langs wegen, tunnels en bruggen. De politie, de Koninklijke Marechaussee (KMar) en het OM gebruiken soortgelijke camera’s voor opsporings- en handhavingsdoeleinden. Deze camera’s kunnen automatisch kentekens herkennen van passerende voertuigen, zodat bijvoorbeeld trajectcontroles kunnen worden uitgevoerd of voortvluchtige personen kunnen worden aangehouden.

Het OM heeft ongeveer 580 vaste ANPR-camera’s en ongeveer 150 politieauto’s zijn ermee uitgerust. De Kmar heeft er ongeveer 115 en verder zijn de politie en de Kmar medegebruiker van de onder andere 300 flitspalen die ook toegankelijk zijn als ANPR-camera.

Tot 2019 was het gebruik van deze camera’s beperkt tot het registeren van een overtreding of het registreren van een voertuig dat gesignaleerd stond. Sinds 1 januari 2019 is het echter ook mogelijk om met deze camera’s kentekengegevens van – alle – passerende voertuigen voor een periode van vier weken op te slaan en aan opsporingsambtenaren die het onderzoek uitvoeren te verstrekken.

Zij kunnen daarnaast ook een foto van het voertuig ontvangen. De inzittenden van het voertuig moeten door een daartoe geautoriseerde opsporingsambtenaar onherkenbaar worden gemaakt.

Op basis van het nieuwe artikel 126jj Wetboek van Strafvordering (hierna 126jj), kan de politie deze gegevens inzien ten behoeve van de opsporing van een misdrijf of van voortvluchtige personen.

Dit volgt uit de Wet vastleggen en bewaren van kentekengegevens door de politie, welke weer is uitgewerkt in het Besluit vaststelling nadere regels vastleggen en bewaren kentekengegevens ex artikel 126jj Wetboek van Strafvordering door politie.

De Wet is na invoering gemonitord en geëvalueerd. De Wet was op het moment van inwerkingtreding tijdelijk van aard, maar is mede op basis van de resultaten uit de evaluatie permanent geworden.

Er zijn eveneens weer een paar ‘mooie’ nieuwe strafrechtelijke woorden (en functies) geïntroduceerd. Namelijk; ‘De verwerkingsverantwoordelijke’, en een ‘cameraplan’.

Ook Bonaire, Sint Eustatius en Saba moeten er overigens aan geloven. Daar is het Besluit namelijk ook van toepassing. Het is maar dat u het weet als u op Saba op de enige weg de berg afkomt…

U bent gewaarschuwd en geïnformeerd!

Hein Dudink/Advocaat